سنجاق پنج‌هزارساله تاریخ روی سینه ما

چیزی که امروز در شکل رسمی‌اش از آن به‌عنوان بج سینه، و در شکل تزئینی‌اش به عنوان سنجاق سینه یا پلاک می‌شناسیم، ریشه‌ای طولانی در فرهنگ بشر دارد که در سال‌های اخیر دوباره به یک مد برای مردم در سطوح و قشرهای مختلف تبدیل شده است. قدمت سنجاق سینه به تاریخی حدود ۵ هزار سال پیش برمی‌گردد و سنجاق‌سینه‌هایی که در کاوش‌‌های باستان‌شناسانی که درباره عصر معروف به «عصر برنز» کشف شده ما را به دوره تاریخی خاصی می‌برد.در واقع اولین سنجاق‌سینه‌های کشف‌شده مربوط به دوران آغاز پیدایش تمدن بشری هستند و همین مساله نشان می‌دهد که در آغاز تمدن بشر، تزئینات موضوعی قابل توجه در دوره خود بوده است. دلیلیش شاید به خاطر تنهایی انسان و علاقه ذاتی‌اش به هنر است. شاید انسان آن روزگار به قدر نقاشی روی دیواره‌های غار (شاید برای سرگرمی یا نشانه‌گذاری) به ساخت دست‌سازها نیز علاقه داشته و تاریخ گواهی به این موضوع است.
شروع جنگ‌ها و دلاوری‌های قبایل برای بقا از همان دوره تا امروز، جدال خیر و شر بود و پس از پیروزی نشان‌هایی که بعدها در پرچم‌ها آمد و نشانه‌ای برای شناخت هر قبیله‌ای شد، کم‌کم به یک لوگوی کوچک تبدیل شد و جنگ‌آوران و شجاعان پس از هر جنگ باید هدیه‌ای یا نشان لیاقتی از رئیس قبیله و قوم خود دریافت می‌کردند. هنرِ فلز نیز به کار آمد و این نشان‌ها به طرح‌هایی خاص مزین شدند و به سینه جنگ‌آوران چسبیدند. البته این سنجاق سینه‌ها بعدها به مدال تبدیل و کاربردش متفاوت شد اما تفاوتی در هویتش اتفاق نیفتاد. تنها سنجاق سینه‌ها از شکل ابتدایی‌شان به صورت دایره و بیضی در آمدند و مدالی برای ژنرال‌ها در دوران تازه شدند.

از ما بهتران در اسکاندیناوی و مجارستان

آنچه تاریخ روایت می‌کند شروع رواج استفاده از این سنجاق‌های سینه در اسکاندیناوی، مجارستان، آلمان و بخش‌هایی از آسیا است. استفاده از این سنجاق‌ها در قشرهای مختلف مردم نیز شکل و شمایلی متفاوت داشت. مثلا در همان دوران ابتدایی، یعنی در عصر برنز سنجاق سینه‌هایی که دهقانان استفاده می‌کردند اغلب از فلزاتی معمولی و ارزان و کم‌زحمت بود با نقش و نگاری کم، اما سنجاق سینه ثروتمندان و افراد مشهور بیشتر از جنس طلا و نقره بود و تزئینات خاصی داشت و شاید هم از سنگ‌هایی کمیاب را می‌شد روی آن دید. ثروتمندان از همان زمان، باید متفاوت‌تر از بقیه بودند و این تفاوت را به نحوی در شکل ظاهرشان نشان می‌دادند. از سنجاق‌های سینه تا بعدها که پوشیدن پالتو و کلاه در بریتانیا مد شد. طوری که دو فرد معمولی در کوچه و گذر به او بگویند: «از ما بهتران». این از ما بهتران گاهی از سنجاق سینه‌های جفت هم استفاده می‌کردند که این سنجاق سینه‌ها با زنجیری به هم متصل می‌شد تا نمای چشم‌گیرتری داشته باشند.

از کجا مد شد؟

اما همانطور که اشاره شد، مد شدن سنجاق سینه یا بج به بریتانیا بر می‌گردد. در بریتانیا اهدای نشان لیاقت آنچنان مد شد که به یکی از بحث‌برانگیزترین جدل‌های آن زمان، یعنی دوران ویکتوریایی و در نهایت به یک کلاس و برند مهم برای شخصیت افراد در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی تبدیل شد. در یکی از جشن‌های سلطنتی سال ۱۴۸۳ چیزی حدود ۱۳هزار مدال به افراد حاضر در آن جشن اهدا شد که با توجه به تعداد حاضران جالب و قابل تامل است. از همین دوران این سنجاق‌های سینه به زنجیرها و سنجاق‌هایی بدل شد که روی سینه‌ آویزان می‌شدند و ساعت یا مدال یا پلاکی به آن آویزان بود. این سیر تحول سنجاق سینه است.
بعد از قرن ۱۷ که استفاده از سنجاق سینه تقریبا مختص به افراد خاصی بود، در قرن‌های بعد که تا امروز نیز ادامه دارد حتی دانش آموزان نیز از سنجاق سینه استفاده می‌کنند. این سنجاق سینه‌ها یا همان بج‌ها نه فقط به عنوان یکی از متعلقات بلکه به عنوان نشانه‌ای برای شناسایی افرادی است که در محیط‌های خاص مثل بانک‌ها، وزارت‌خانه یا… مشغول به کار هستند.

حالا چی؟

امروز نیز این سنجاق‌های سینه و بج‌ها در اشکال مختلف وجود دارند. از شکل‌کاملا تزئینی‌شان که از روی سینه به کنار کیف و… سرایت کرده، آن‌هم منقوش به شعر یا چهره‌افراد مشهور، تا روی سینه‌ سیاست‌مداران که از دست بزرگان دولت آن را دریافت می‌کنند. این نشان‌های سیاسی از دوران قاجار در ایران جا باز کردند. قاجاری‌ها که در همه چیز تحت‌تاثیر و مقلد فرنگی‌ها بودند در سفر ناصرالدین شاه به انگلیس و فرانسه یاد گرفتند که به چهره‌های شاخص دولت‌شان نشان لیاقت بدهند. نشان‌هایی مثل نشان اقدس و قدس و همایون و آفتاب از این جمله نشان‌ها بودند.
امروزه بج سینه با این پیشنیه تاریخی یکی از متعلقاتی است که به خوش‌پوش بودن آدم‌ها کمک زیادی می‌کند و جزو آن دسته‌ از جزئیاتی است که شما می‌توانید به درک مناسبی از تیپ شخصیت مقابل‌تان دست پیدا کنید، یا در نهایت توجه شما را به خود جلب کند. یادمان نرود که این جزئیات هستند که ما را به یک کل می‌رسانند. بج و سنجاق سینه و پیکسل خرده ریزهای مهمی هستند که شما را بهتر تعریف می‌کنند.

برگرفته از سایت مد آنلاین( وقتی تاریخ روی سینه شما می‎نشیند!)